وقتی گنجشک میافتد (When the Sparrow Falls) – نیل شارپسون (Neil Sharpson)
«وقتی گنجشک میافتد» اولین داستان بلند نیل شارپسون نمایشنامهنویس است. این داستان علمی تخیلی در قرن بیست و سوم و بعد از ایجاد «کونتران» اتفاق میافتد: یک فرایند ساده و سریع برای انتقال آگاهی از بدنی به بدنی دیگر یا از بدنی فیزیکی به وجودی آزاد و سرخوش در محیطی مجازی. با این ابداع پیشرو تمایز حقوقی بین افراد سنتی زاده شده و کسانی که پیشتر «هوش مصنوعی» خوانده میشدند نیز برداشته میشود؛ اکنون همه برابرند.
دنیا عوض شده است، همه جا به جز «جمهوری کاسپین»، جامعهای به شدت سرکوبگر که خود را آخرین پاسگاه انسانیت میداند و شهروندان میرایش را وا میدارد تا در برابر «ماشین» مقاومت کنند. ولی مامور امنیت ملی، نیکلای ساوت، میداند که کسی از داخل این کشور یک سیستم کونتران مخفی را میگرداند و افراد را روی یک نوع تراشه حافظه جدید به دنیای آزاد قاچاق میکند. اما کشف تکان دهندهتری در راه است. کتاب تعادل هیجانانگیزی بین یک جامعه عبوسِ واپسگرا و امکانات یک آرمانشهر آتی برقرار میکند.
نوری عجیب و مشعشع (A Strange and Brilliant Light) – ایلای لی (Eli Lee)
«نوری عجیب و تابان» اولین کتاب ایلای لی و در ژانر علمی تخیلی است. این داستان هم در باره همزیستی انسان و هوش مصنوعی است. اما دنیای تخیلی او به دنیای امروزمان خیلی نزدیکتر است. داستان از دیدگاه سه زن جوان از طبقه کارگر سنتی روایت میشود. لَل و رُوز بهترین دوستان دوران کودکی هماند و با هم در یک قهوهفروشی کار میکند. اما وقتی جاهطلبی لل به اشتغال در شرکت تِکنا کاری منجر میشود، بینشان فاصله میافتد. تکنا شرکتی است که دستگاههای روباتی، به نام آت (aut)، تولید میکند که بنا است در جای قهوهسازها، پیشخدمتها و صندوقدارها را بگیرند. در مرحله بعد، حتی برای مدیریت فروشگاه هم به انسان نیازی نخواهد بود. در این میان، خواهر لل، که دانشجوی مستعدی است، احتمالاً در آستانه خلق آتهایی هشیار و متفکر است.
کتاب ایدههای مهمی را در داستانی جذاب و شخصیتمحور لفاف کرده است، ایدههایی که در عین حال ملاحظاتی تفکربرانگیز در باره راههاییاند که میتوانیم از طریق آنها بر آن چه هماکنون هم در دوروبرمان در جریان است فایق آییم.
روبات (Robot) – آدام ویشنفسکی-سنرگ (Adam Wiśniewski-Snerg)
کتاب «روبات» نوشته آدام ویشنِفسکی-سنِرگ در باره هوش مصنوعی نیست، بلکه اثری است علمی تخیلی مربوط است به واقعیت طبیعت و این که ما انسانها چه قدر از درک موقعیت خود در کیهان ناتوانیم. به یک زندانی برهنه، با نام مستعار واحد ۶۶، گفته شده که او را به عنوان یک ابزار زنده آفریده و برنامهریزی کردهاند که به «مکانیزم» خدمت کند. بعد او را در یک پناهگاه زیرزمینی رها میکنند و او باید به سرعت نقش خود را کشف کند. آن چه در پس میآید سفری عجیب و هیپنوتیزم کننده از میان سطوح مختلف واقعیت است.
این داستان غیرمعمول فیزیک عملی را با گفتگوهای فیلسوفانه میآمیزد؛ راوی همچنان که از میان آن چه در ابتدا «آینه سیاه» میانگارد میگذرد، ماجراهای رویاگونه با نسبیت زمان پیچیدهتر میشوند و او در نهایت در مییابد که چه طور محیطهای کاملاً متفاوت در طرفهای مختلف به هم متصلاند.
این اثر کلاسیک لهستانی برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ چاپ شده و به تازگی توسط توماش میرکوویچ به انگلیسی برگردانده شده است.
نزدیکتر بیا (Come Closer) – سارا گرَن (Sara Gran)
رمان «نزدیکتر بیا» اولین بار پانزده سال پیش منتشر شد و بارها به خوانندههای ژانر وحشت توصیه شده است. یک داستان کوتاه، به طرز نابکارانهای هوشمندانه، با ساختاری ظریف و به طور نبوغآمیزی اضطرابانگیز از زن جوانی که زندگی متاهلی شادی دارد و معمار موفقی در نیویورک است ولی یک جنزدگی شیطانی را تجربه میکند.
حواستان باشد که این اثر واقعاً کابوسوار است و میتواند درون سرتان لانه کند!
کتاب حوادث (The Book of Accidents) – چاک وندیگ (Chuck Wendig)
«کتاب حوادث» داستان دیگری از ژانر وحشت است، اما در سبک مفرحتری که نویسندگان نوینی مانند استفان کینگ دیگر آن را سنتی کردهاند. داستان با همان سبک سنتی هم آغاز میشود: قاتلی زنجیرهای در نوبت مرگ با صندلی الکتریکی است؛ سالها بعد زوجی همراه با پسرِ روحاً شکنندهشان به خانهای منزوی در شهرستان نقل مکان میکنند. اما داستان نه در مورد یک خانه تسخیر شده است و نه نگاهی بیرمق به یک قتل ناباورانه هوشمندانه. بلکه چیز بسیار جالبتری است.
وندیگ وحشت کیهانی و قهرمانگرایی انسانی را با مضمون مستمر آسیبهای روانی ناشی از بدرفتاری پدر-فرزندی میآمیزد.
۲۲ قتل مدیسون مِی (The 22 Murders of Madison May) – مکس بَری (Max Barry)
باز هم یک قاتل زنجیرهای در آخرین کتاب ژانر وحشت مکس بری نقش ایفا میکند که گر چه در خدمت پیشبرد طرح داستان است، ولی نقطه محوری داستان نه او، که یکی از جالبترین سیر و سفرهایی است که در تئوری دنیاهای چندگانه در سالهای اخیر دیدهایم. علاوه بر این، یک داستان جنایی غیرمعمول از دو شخصیت به خوبی تصویر شده، باورپذیر و همدردیبرانگیز است: فلیسیتی شارپِ روزنامهنگار که نقش کارآگاه را به عهده میگیرد و مدیسون میِ بازیگر که بسیار بیشتر از زنی در معرض خطر است.
֎